HRJÓTANDI Á FJÖLLUM

Einar Sveinn Westlund hefur verið mikið uppi á fjöllum og unnið sem gönguleiðsögumaður. Hann hefur hrotið í mörg ár.

„Ég er vanalega að vinna 14–16 tíma á dag og svo sef ég í tjaldi og vakna svo eldsnemma til að gera morgunmat fyrir alla. Og það hefur ekki endilega alltaf verið auðveldast í heimi. Síðan hefur ekki hjálpað mér að síðan ég man eftir mér, bara á morgnana, þá er það sem ég kalla zombí–mode. Klukkutími venjulega, þar sem ég vil ekki að neinn tali við mig. Ég get ekki svarað neinu. Ég er eiginlega bara gagnslaus á morgnana. Eftir að hafa verið á Ítalíu byrjaði ég að drekka einn espresso á morgnana, færði mig svo yfir í tvöfaldan espresso og svo  yfir í tvo tvöfalda espresso. Og þetta er bara til að geta haft mannleg samskipti.

Ég hrýt rosalega hátt og rosalega mikið. Og þetta hefur verið svolítið vandamál við að vera fjallaleiðsögumaður – að vera uppi á fjöllum og gista í tjöldum. Ég er aldrei vinsæll, sérstaklega þegar við erum að gista á sama stað í tvær nætur í röð. Það er alltaf horft á mann á morgnana og það finnst mér mjög óþægilegt.

En síðan einmitt í einni gönguferð, með mínu eigin fyrirtæki sem ég kalla Feast in the Wild, var ég með rosalega skemmtilegan tannlækni frá Utah. Þetta var alveg mjög skemmtilegur karakter. En hann sýndi mér einn svona svefngóm. Hann lofaði öllu góðu með þessu og sagðist sjálfur hafa hrotið alveg ótrúlega lengi. Hann sagði að gómurinn hefði bjargað honum.“

Einar tekur undir þessa upplifun eftir að hann fékk sér svefngóm.
„Þetta er eiginlega eins og að hafa lifað í myrkri og svo loksins komið í ljósið. Það er ótrúlegt hvað það breytir miklu að fá góðan svefn.“

Einar eftirréttur

„Ég hef alltaf haft mikinn áhuga á mat og matargerð alveg síðan ég man eftir mér, ég hef alltaf verið að læra eitthvað nýtt. Það er alltaf eitthvað gælunafn á fólki á fjöllum, sérstaklega þegar margir heita Einar. Það var Einar stóri og Einar litli þannig að ég þurfti líka gælunafn. Ég fílaði mat svona mikið og var alltaf að búa til alls konar steikur, kökur, hvítlaukssmjör, alls konar salöt og breytti oft matseðlunum í ferðunum í eitthvað skemmtilegt og áhugavert, og varð það partur af upplifuninni. Fólk fílaði þetta í botn.“

Í læri hjá Noma

„Svo langaði mig að læra meira um ætiplöntur í náttúrunni. Ég var búinn að vera mikið á ferðinni, flytja á milli landa, til Ítalíu, til Kanada og Finnlands. Þá komst ég að því að það var í boði styrkur sem gæti hentað mér. Hann heitir Erasmus for Young Entrepreneurs. Það er fyrir fólk sem annaðhvort er nýbyrjað í rekstri eða er með viðskiptahugmynd. Þá getur maður farið hvert sem er innan Evrópu og lært af einhverjum sem hefur a.m.k. fimm ára reynslu í viðkomandi geira.

Mér fannst þetta mjög spennandi. Þetta var akkúrat á sama tíma og ég ætlaði að læra meira um ætiplöntur. Ég byrjaði að senda tölvupósta á fólk í Skotlandi, Danmörku og Noregi. Svo var einn sem svaraði mér í Danmörku. En hann vildi helst vinna einn en hann sagðist ætla að tala við vin sinn sem sá um veitingastaðinn Noma.“

Noma státar af þremur Michelin–stjörnum ásamt því að hafa fimm sinnum verið valið besta veitingahús í heimi frá árinu 2010.

„Ég fékk þá símanúmerið hjá honum, hringdi bara beint og sagði: Thomas benti mér á að hafa samband við þig. Ég er Íslendingur með styrk frá Evrópusambandinu. Ég vinn sem leiðsögumaður í náttúrunni og gæti unnið frítt fyrir ykkur í sex mánuði gegn því að fá að læra. 

Þannig endaði ég í Danmörku á veitingastaðnum Noma, sem flestir ættu að þekkja, þar sem ég var að tína ætiplöntur í sex mánuði. Tímasetningin hefði ekki getað verið betri. Þetta var árið 2020 og við komum til Danmerkur tveimur vikum áður en lockdown byrjaði. Ég var sem sagt kominn til Danmerkur með styrk frá Evrópusambandinu og enginn vissi hversu lengi þetta myndi vara. Veitingastaðir, sérstaklega eins og Noma, þurfa að vera með gnægð af hráefni þannig að þegar þeir mega opna þá þurfa þeir að vera klárir. Venjulegur kokkanemar hjá Noma eru yfirkokkar á veitingastöðum í heimalöndum sínum sem koma sem kokkanemar til Noma. Þetta er alveg svolítið absúrd kerfi. Yfirleitt fær hver nemi eina viku með þeim sem stýrir tínslunni, Mikael, sem var með fimm til sex í hópi. Hann sýnir þeim hvernig á að tína og þeir skila svo afurðunum á veitingastaðinn. En út af því að við vorum bara tveir, og lockdown var, þá var ég bara með Mikael allan tímann. Í sex mánuði fór ég með honum að tína ætiplöntur. Þetta var líklega ein erfiðasta vinna sem ég hef gert en líka sú mest gefandi. Við unnum oft 12 til 14 tíma á dag en fengum frí um helgar. Þá keyrðum við út fyrir borgina, tíndum eina til tvær plöntur, keyrðum svo hálftíma og tíndum aðrar.“

Veisla í náttúrunni

„Þetta er einmitt það sem ég hef verið að vinna með síðan. Planið fyrir næsta vor er að fara að setja þetta allt saman undir nafninu „Feast in the Wild“. Á Instagram heiti ég „feast in the wild“, og svo er líka að koma upp heimasíðu, feastinthewild.com. Þar verður ekki bara sagan mín heldur líka upplýsingar um hvaða ætar plöntur eru til hér á Íslandi, hvernig þær eru notaðar í lækningaskyni og fleira.“

Kamilla sem fáir tína

„Til dæmis, varðandi svefninn, þá er villt kamilla á Íslandi sem er ótrúlega góð. Fólk veit ekkert af þessu. Á ensku kallast þetta pineapple weed því hún lítur út eins og ananas. Á nánast hvaða bóndabæ sem er á Íslandi getum við tínt nóg af kamillu fyrir allt árið.

Kamillute er þekkt alls staðar í Evrópu sem svefn- og slökunarlyf. Ég skil ekki af hverju þetta er ekki þekkt hér á Íslandi. Í Evrópu er alltaf sagt: Farðu og fáðu þér kamillute. 

Það er líka notað fyrir svefn og meltingu. Það eru alls konar plöntur hér sem mér finnst að við ættum að nýta miklu betur. Mér finnst frábært að sjá hvað mörg veitingahús eru farin að nota fjölbreyttar plöntur. En ég hef aldrei séð íslenska kamillu á matseðli. Jú, maður sér stundum sjávargróður, eins og söl og annað slíkt, en það er svo mikið meira sem hægt væri að nýta.

Hvar týndist þekkingin?

Mín kenning er sú að fyrir 500 eða 1000 árum hafi fólk vitað um þessar plöntur. Það er alveg ástæða fyrir því að það eru ótrúlega mörg gil sem heita Hvanngil. Já, og mikið af þessum plöntum lykta vel og smakkast vel og eru góðar fyrir mann. Fyrir nokkrum árum fór ég til Skotlands í jurtatínsluferð sem tengdist líka sjávarplöntum. Það er eiginlega næsta skref hjá mér. Ég vil bjóða bæði upp á ferðir á íslensku og ensku. Ég hef talað um þetta í fjögur ár en á meðan hef ég byggt upp ferðafyrirtækið mitt og grúskað áfram. Nú finnst mér komið að því að miðla þessari þekkingu um plönturnar.“

Sofum saman er nýtt hlaðvarp. Þar fáum við góða gesti sem hafa glímt við ýmis konar svefnvanda eða luma á góðum ráðum varðandi svefninn.